Wiosna rozgościła się u nas na dobre. A co pod nogami? Małe zielone cuda. Większe i mniejsze, bardziej lub mniej popularne. Pokrzywy, a w zasadzie pączki pokrzyw pojawiły się już na początku marca.

Pokrzywa rośnie w dużych skupiskach wzdłuż dróg, w zaroślach pod lasem, na nieużytkach czy na łąkach. Latem dorasta prawie do 1,5 metra, więc nie sposób jej przeoczyć. Jest jednym z tych ziół, które znają chyba wszyscy mieszkańcy Polski. Czy jest ktoś kto nigdy nie poparzył się tymi niegroźnie wyglądającymi listkami 🙂 ?

Zdając sobie sprawę z niezwykłych właściwości pokrzywy odrzuciłam niechęć do niej, uzbroiłam się w porządne rękawice ogrodnicze, zabrałam nożyczki i podeszłam do niej bliżej. Ząbkowane liście w kształcie serca wzbudzają wyłącznie pozytywne odczucia i nie wyglądają jakby miały złe zamiary, ale nie dajcie się zwieść – pokrzywa zawsze parzy, nawet gdy jest niewielkich rozmiarów. Parzydełka rozlokowane są po wewnętrznej stronie liści i i na łodydze, zawierają przede wszystkim kwas mrówkowy o działaniu grzybobójczym.

Wszystkie części pokrzywy są jadalne: liście, łodygi, kwiaty, nasiona, a także kłącza i korzenie.

Marcowa pokrzywa sięga maksymalnie 10 cm i bardzo łatwo ją zebrać – najlepiej odciąć nożyczkami lub uszczknąć palcami kilkucentymetrowy szczyt rośliny.

Kilkukrotnie w internecie spotkałam się z opinią, że pokrzywy można jeść wyłącznie w maju. To nieprawda – można jeść je także latem czy jesienią – ważne, aby były to młode okazy, które nie przekroczyły 40 centymetrów.

Co zrobić, aby pokrzywa nie parzyła?

Pokrzywy po zebraniu trzeba porządnie opłukać. Najlepiej umieścić je w misce z ciepłą wodą, do której dodamy odrobinę octu. Następnie masz kilka możliwości:

• przelej ją wrzątkiem,
• ugotuj,
• zmiksuj,
• sproszkuj.

Tak przygotowana pokrzywa z pewnością Cię nie poparzy.

Jest tak m.in dlatego, że sok z pokrzywy (z liści i łodyg) ma działanie neutralizujące parzydełka. Możesz to wykorzystać w trakcie obróbki pokrzywy lub po kontakcie z nią – posmaruj miejsce z bąblami świeżym sokiem z pokrzywy a nieprzyjemne odczucia miną już po kilku sekundach.

Pokrzywa do picia

Pokrzywę można pić w wielu różnych odsłonach, poniżej przedstawiam kilka z nich:

• smoothie (zblenduj np. garść pokrzywy, banan, mango),
• sok (wyciśnij w wyciskarce do soku np. 2 garście pokrzywy i 3 duże jabłka),
• napar ze świeżych lub suszonych pokrzyw.

Pokrzywa do jedzenia

Z pokrzywy można przyrządzać naprawdę wiele potraw, oto kilka inspiracji:

• pokrzywa zrobiona jak szpinak (z czosnkiem),
• placuszki z pokrzywą,
• zupa z pokrzywą,
• sałatka z pokrzywą,
• pesto z pokrzywy.

Właściwości pokrzywy

Liście pokrzywy zawierają m.in. kwas glikolowy i glicerynowy, witaminę C, karoten, witaminy B1 i B2, żelazo i wapń. Ułatwiają wydalanie większych ilości chlorków i mocznika oraz szkodliwych produktów przemiany materii, są więc wskazane w chorobach nerek. Poza tym mają działanie krwiotamujące, pobudzające wydzielanie soku żołądkowego, ułatwiające trawienie i przyswajanie składników pokarmowych. Odwar z liści pokrzywy obniża zawartość cukru we krwi.

Kłącze i korzenie pokrzyw mają działanie moczopędne, ponadto odwar z kłączy i korzeni stymuluje do wzrostu włosy i zapobiega łysieniu.

Nasiona pokrzywy działają wybitnie przeciwzapalnie, pobudzają regenerację tkanek, hamują reakcje autoimmunologiczne, ale równocześnie immunostymulujące; działają tonizująco na układ nerwowy; odżywczo (źródło witaminy E, F, prowitaminy A); przeciwzakrzepowo; poprawiają krążenie mózgowe i obwodowe. Działają ochronnie ochronne na siatkówkę i naczyniówkę oka.

Suszenie pokrzyw

Nie wolno suszyć pokrzyw na słońcu. Najlepiej zebrane pokrzywy rozścielić na cienkim płótnie i umieścić na przewiewnym strychu. Pokrzywy można suszyć oczywiście także w specjalnych suszarkach do ziół.

 

Jak widzisz – tak wielozadaniowych roślin jak pokrzywa jest niewiele. To prawdziwy superfood. Zbierajmy pokrzywę!

Widziałam kiedyś jak kobieta sprzedawała świeże pokrzywy przy Hali Mirowskiej w Warszawie. Zerwanie ich samodzielnie da Ci na pewno więcej radości. W dodatku poszukiwania i zbieranie pokrzywy może być miłym sposobem na spędzenie słonecznego dnia na łące czy pod lasem.

Jeszcze w ramach ciekawostki – informacja o pokrzywie zwyczajnej w księdze “Roślin potrzebnych, pożytecznych, wygodnych, osobliwie kraiowych, albo które w kraiu użyteczne bydź mogą” księdza Krzysztofa Kluka. Publikacja pochodzi z 1801 roku. Jak widać już wtedy ludzie doceniali jej wielką moc.

 

W napisaniu tekstu pomogły mi publikacje:

Sergei Boutenko, “Dzika Kuchnia”, Vivante 2016
Aleksander Ożarowski “Ziołolecznostwo”, PZWL 1980
www.luskiewnik.pl/urtica/fitofarmakologia.htm
www.rozanski.li/2636/fructus-urticae-semen-urticae-owoc-pokrzywy-nasienie-pokrzywy/